Heaven, książka Mieko Kawakami

23 sierpnia 2023 0 przez Monika Kilijańska

Z perspektywy czasu lubimy mówić, że to nasze różnice czynią nas wyjątkowymi. Lubimy twierdzić, że antagonizm, który znosiliśmy, uczynił nas silniejszymi, że jesteśmy wyjątkowi. Jednak w wieku nastoletnim chcemy być przede wszystkim akceptowani przez rówieśników. A oni bywają bardzo wymagający. Czasem nie trzeba nic zrobić, by znaleźć się na ich czarnej liście. Mieko Kawakami w książce Heaven pokazuje jak różne podejście do szkolnej przemocy mogą mieć 14-latkowie.

Bohaterowie

Maroko to nastolatek, który ma zeza. Jest przez to prześladowany w szkole. Grupka szkolnych kolegów używa go jako worka treningowego, wysługuje się nim, szydzi z niego. Najchętniej chłopak uczyłby się w domu, ale nie skarży się nikomu na swój los, w obawie przed niezrozumieniem. Jedyną osobą, z która potrafi zrozumieć jego położenie jest Kojima, koleżanka z tej samej klasy, która też jest obiektem prześladowań. Dziewczyna unika mycia się i prania ubrań. Nigdy nie mówiła w szkole. Jej spódnica była zawsze pognieciona, a mundurek wyglądał na stary. Tylko Maroko to nie przeszkadza. Razem nie tylko wspierają się, ale też piszą listy. Dzięki temu dowiadujemy się o powodach, dla których Kojima nie dba o siebie. Czy jednak kiedy jedno z nich dostanie szansę na zmianę swojego położenia, skorzysta z niej? I czy pozwoli to uniknąć dalszego znęcania się?

Fabuła

Historia opowiada o brutalnie prześladowanym młodym chłopcu i jego rosnącej przyjaźni z koleżanką z klasy, Kojimą, który jest również głównym celem nadużyć w klasie. Podczas gdy narrator wydaje się słaby i narzeka na swoją brutalną szkodę, Kojima jest bierna wobec nadużyć w inny sposób. Kojima jest trochę ikoną ascetycznego oporu, który wierzy, że ich cierpienie ma głębsze znaczenie prawdziwej siły i że są sposobem na nauczenie swoich prześladowców.

Czułość, gdy ta dwójka odnajduje przyjaźń pośród ich wyobcowania i cierpienia, naprawdę łapie za serce. Kibicujemy im, chcemy osłonić przed kolejnym ciosem, zakryć uszy na kolejną obelgę. Przyjaciele wymieniają się potajemnie notatkami i odbywają niezręczne spotkania, aby omówić rzeczy, które są na przemian banalne i znaczące. Wydaje się to bardzo zgodne z doświadczeniem okresu dojrzewania. Równie przejmujące jest to, jak narrator znajduje ukojenie i ulgę w małych rzeczach, takich jak wkładanie rąk do chłodnej przestrzeni pod biurkiem. Mocno opisano również, jak jego niesforne emocje często fizycznie go kontrolują.

Ciekawostka

Raport UNICEF „An Everyday Lesson: #ENDviolence in Schools” z 2018 roku pokazuje, że połowa wszystkich uczniów na całym świecie w wieku 13-15 lat – czyli blisko 150 mln młodych ludzi – deklaruje, że doświadczyło przemocy ze strony swoich rówieśników na terenie placówki edukacyjnej lub w jej okolicy. Ile osób przemilczało prześladowanie tego nie wiadomo. Podczas gdy dziewczęta i chłopcy są jednakowo narażeni na dręczenie, dziewczynki częściej stają się ofiarami psychicznych form agresji, a chłopcy są bardziej narażeni na przemoc fizyczną. Przemoc w szkole może przejawiać się groźbami, znieważaniem, zmuszaniem do wykonania określonych czynności, ale także niszczeniem rzeczy dziecka. Przemoc taka najczęściej jest przemocą rówieśniczą, ale może być popełniana także przez dorosłych (np. nauczycieli).

Jesteś ofiarą lub świadkiem przemocy? Porozmawiaj!
116 111- Telefon zaufania dla dzieci i młodzieży
801 171 701 – Telefon Zaufania – Szkoła Bez Przemocy
800 70 22 22 – Linia wsparcia dla osób w stanie kryzysu psychicznego
800 100 100 – Telefon dla rodziców i nauczycieli w sprawie bezpieczeństwa dzieci

Podsumowanie

Kawakami uwypukla nie tylko cierpienie i prześladowanie w szkole, ale także postawę ofiar. Dla Maroko kolejne dni są męką i chce je jedynie przetrwać. Kojima widzi w cierpieniu sens. Uważa, że to ona rozdaje karty. Jeśli dodamy do tego bardzo wymowne słowa jednego z biernych obserwatorów, Momose, który unaocznia Maroko, że nieważne jak by nie wyglądał, byłby ofiarą, bo daje sobą pomiatać, mamy dość ciekawy schemat agresji szkolnej. To skomplikowana kalkulacja, która prowadzi do scen o niemal surrealistycznym tonie. Wnioski, do których dochodzą ci różni nastolatkowie, zmuszają czytelnika do ponownej oceny znaczenia tych młodzieńczych konfliktów i tego, jak możemy je przezwyciężyć. Lektura tej emocjonalnej powieści jest niepokojącym, ale potrzebnym doświadczeniem.

Zobacz też inne nowości na www.taniaksiazka.pl

Na szybko:

Emocjonalna podróż, która odkrywa niebezpieczeństwa związku zbudowanego na wspólnym cierpieniu. Kawami stworzyła młodzieńczych bohaterów tak realistycznie i empatycznie, że ma się ochotę ich przytulić. Bardzo mocna książka o szkolnej przemocy.