Ja, Nina Szubur i Anna In w grobowcach świata

13 listopada 2018 39 przez Monika Kilijańska

Ni to sci-fi, ni to graficzna mitologia świata. Taki jest właśnie Ja, Nina Szubur, komiks na motywach książki Olgi Tokarczuk Anna In w grobowcach świata. Bo choć świat się zmienia, to motywy nim rządzące wcale nie ulegają zmianie. Nadal uczucia rządzą światem.

Bohaterowie

Anna In to przepiękna młoda kobieta. Ciało jest wymuskane, fryzura zawsze pieczołowicie zapleciona w warkoczyki, ubrania najlepsze i bardzo oryginalne. Na szyi lubi nosić ciężkie wisiory. Ale to nie ona jest tu główną postacią, tylko jej kochanka, jej przyjaciółka i służka: Nina Szubur. To postać, którą poznajemy jako szarą myszkę. Przy Annie wygląda jak krewna z jakiegoś zapyziałego przysiółka, a nie dumną mieszkankę poziomu M1 wielkiego trój-poziomowego miasta Uruk. To, gdzie teraz przebywa, zawdzięcza rodzicom. Ich poświęcenie zwiększyło Wpływ i mogła dołączyć do grona wybranych do awansu społecznego mieszkańców M1. Być może dlatego tak mało w niej wiary w siebie i tak bardzo kuli się w sobie zanim zadziała. Jednak od arystokracji miasta, czyli poziomu M1, dzieli ją nie tylko pochodzenie, ale także okazywanie miłości. Nina kocha Annę i gotowa jest na wiele poświeceń, by pomóc przyjaciółce w jej kiepskim położeniu. Nie straszne dla niej jest ani podróż do podziemi, ani delegacja do władców miasta, ani w końcu poszukiwanie matki Anny, Ninmy gdzieś na środku pustyni. Spotkanie z tą ostatnia zmienia dziewczynę, bo dowiaduje się ona, że całe życie żyła w jednym wielkim kłamstwie.

Fabuła

Apokaliptyczna wizja miasta-państwa niedalekiej przyszłości, jedynego ocalałego na całym globie. Uruk , trój-poziomowa forteca, która dzieli ludzi na lepszych i gorszych, na swoiste kasty. Samowystarczalna budowla ze słońcem, ogrodami, szklarniami na górze oraz podziemiami, brudem i śmiercią w podziemiach. Kierowana przez ojców – założycieli, bogów, nieśmiertelnych. To w tym mieście mieszka Anna, bogini, córka bogów-ojców, piękna, nieśmiertelna, żona i kochanka dla wielu. Kobieta pełna tajemnic. Pewnego dnia wraca spoza miasta do swojej przyjaciółki i kochanki, Niny Szubur, odmieniona. Ciągle gapi się w jakieś urządzenie do złudzenia przypominające skrzyżowanie smartfona z GPS-em, luneta i hologramem. Oznajmia, że ma zadanie udać się do miejsca, z którego się nie wraca: M3, podziemnej części miasta. Tam mieszka jej siostra bliźniaczka. Kiedy Anna In nie wraca, Nina postanawia rozpocząć poszukiwania przyjaciółki, ale drzwi M3 przed nią się nie otwierają. Postanawia poszukać pomocy na powierzchni, ale okazuje się, że nikt, poza nią, nie płacze po zniknięciu Anny. Czy miłość wystarczy, by uratować Inannę? Czy brutalnie szczery, konsekwentnie poukładany i trzymający się zasad świat potrafi zrobić wyjątek i pozwolić wrócić Annie?

Kreska

Daniel Chmielewski stał przed nie lada wyzwaniem, by czytelnie przedstawić tak trudną w odbiorze, wielonarracyjną powieść jak Anna In w grobowcach świata. Jego rysunki są realistyczne, i na tyle szczegółowe, by klimatycznie przedstawić zarówno magiczny klimat miasta Nimny, jak i wesołe, pełne światła święto Akitu, brudne podziemia Uruk czy boskość ojców. Oszczędny, stonowany kolor buduje ciekawy klimat. Duży format wydania pozwala się cieszyć oko rysunkami, choć czasem jest nieco nieporęczny w przypadku zastosowania różnych sposobów czytania komiksu, wymagających przekręcania książki o 90 czy 180 stopni.

Ciekawostka

Ja Nina Szubur powstała na bazie książki Olgi Tokarczuk Anna In w grobowcach świata, a książka na podstawie sumeryjskiego mitu o Inanie. Jest to opowieść o zdobyciu przez Inanę tablic z prawami boskimi od pijanego Enkiego, zwanych me. Me dawały potęgę, co pozwalało jej nawet schodzić do zaświatów i powracać stamtąd. Bogini postanowiła rozszerzyć władzę na krainę zmarłych Kur. Zdecydowała się w tym celu zejść do świata podziemnego. Była jednak świadoma potęgi władczyni świata zmarłych Ereszkigal i nienawiści jaką ta do niej żywiła. Obawiała się uśmiercenia i uwięzienia w świecie zmarłych. Poinstruowała zatem swojego sługę Ninszubura, aby jeśli nie wróci za trzy dni, udał się po pomoc. Inanna zeszła do podziemi i jej czarny scenariusz się sprawdził. Z pomocą Inannie przybył Enki, jeden z czterech bogów-stworzycielu, który posługując się wodą i pokarmem życia, ożywił Inanę. Warunkiem opuszczenia królestwa umarłych było wskazanie przez Inanę osoby zstępującej do krainy zmarłych na jej miejsce. Okazał się nim, jej kochanek, bóg Dumuzi, który został porwany i uwięziony w świecie podziemnym. Inanna w innych kulturach znana była jako Królowa Nieba.

Książka Anna In w grobowcach świata

Powieść Olgi Tokarczuk jest uwspółcześnioną wersją sumeryjskiego mitu o bogini wojny i miłości Inannie. Anna In jest piękną boginią, która podświadomie czuje, że wzywa ją jej bliźniacza siostra, bogini najniższej części miasta Uruk, tej podziemnej. Schodzi więc do podziemi, do grobowców świata, przykazując swej przyjaciółce i kochance Ninie Szubur, aby szukała pomocy u ojców, także bogów, jeśli nie wróci w ciągu trzech dni. Anna In nie tylko chce z siostrą porozmawiać, ale także zawalczyć o władzę. Przegrywa, więc Nina Szubur rusza na ratunek swej pani. Ojcowie uważają przepadnięcie Anny za normalną konsekwencję jej czynów: skoro weszła tam, gdzie wchodzi się po śmierci, to powinna tam zostać. Takie są prastare zasady. Dopiero groźba pramatki – Ninmy sprawi, że zaczną działać. Z pomocą stworzonych przez nich much, istot ani żywych ani martwych, które mogą nawiedzać obydwa światy, podziemny i naziemny, Nina udaje się do pani podziemi, siostrę Anny, Ereszkigal. Udaje jej się wybłagać zamianę: Anna za kogoś innego, kogoś, kto będzie godzien. Okazuje się, że osobą, którą Ereszkigal chce w zamian jest Ogrodnik, mąż Anny. Przy pomocy siostry chce on jeszcze uciec, ale obserwujący Annę demonów nie da się łatwo oszukać żadnym przebraniem. Na szczęście dla Ogrodnika połowę odsiadki bierze na niego kochająca siostra i zgadza pozostać w podziemiach pół roku. Anna może z nim wrócić do dawnego życia. Życia, w którym jest też miejsce dla Niny.

Podsumowanie

Tak jak powieść Olgi Tokarczuk, tak i komiks Daniela Chmielewskiego jest wymagająca lekturą. Lekturą, przy której czytelnik ma mnóstwo refleksji nad sobą, swoim życiem, swoimi wyborami i namiętnościami. A wreszcie nad śmiercią, życiem po śmierci czy zmartwychwstaniem.

Na szybko:

Ni to sci-fi, ni to graficzna mitologia świata. Taki jest właśnie Ja, Nina Szubur, komiks na motywach książki Olgi Tokarczuk Anna In w grobowcach świata. Przejmująca historia o wielkiej miłości, odwadze i kłamstwie.